Blog van Hugo von Meijenfeldt, Senior Sustainability Advisor, Global Compact NL
Als er sociale misstanden, milieuvervuiling of corruptie aan het licht komt is de verdediging van ondernemers wel eens: “Ik heb me toch aan de wet gehouden” of “Pas bij winst kan ik hieraan werken”. Gelukkig willen steeds meer ondernemers hun schade aan mens en milieu uitbannen. De laatste jaren gaan zij versneld naar de eredivisie: niet van de filantropische projecten, maar van de duurzame ontwikkelingsdoelen.
Comply
Ondernemers klagen heel soms dat regels te complex of veranderlijk zijn en een ongelijk speelveld binnen of over de grens in de hand werken. Zij weten dat zo’n klacht bij overtreding geen kans maakt. Als er géén overtreding van regels of afspraken is geweest kan een ondernemer zich daar op beroepen, maar het getuigt niet van veel ambitie. Regels zijn immers een reactie op misstanden en treden in werking na een lange periode van consultatie en compromissen. Regelgeving is bovendien terughoudend ten gevolge van deregulering (vermindering regeldruk, van middel- naar doelvoorschrift) en op de naleving vindt maar beperkt toezicht en handhaving door de overheid plaats. Gelukkig is er ook geen bewondering meer voor de ondernemer, die dankzij loon- en belastingconstructies en milieu-uitstel uitgespaard geld uitgeeft aan dividend en bonussen.
End harm
Etymologisch wordt ondernemen (inter prehendere) wel herleid naar van onderen oppakken en verder brengen. Verder dan het naleven van regels ligt de ambitie van de ondernemer om schade aan mens en milieu ten gevolge van zijn handelen of nalaten te voorkomen en weg te nemen. Dit is Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (Responsible Business Conduct) en is vormgegeven in een reeks principes en richtsnoeren, met name van de OESO en UN Global Compact. Voor een beperkt aantal grote bedrijven zijn er verplichting, zoals het opnemen van niet-financiële informatie in het jaarverslag en het naleven van de Corporate Governance Code. Deze verplichtingen werken door in de ketens.
Meet goals
Als ‘do-no-harm’ de ‘license to operate’ is voor de ondernemer en hij zijn bestaan niet te danken wil hebben aan negatieve sociale en ecologische effecten, dringt zich de vraag op of hij een positieve ambitie weet neer te zetten. Daarmee wordt niet op filantropische projecten van stichtingen van de ondernemer gedoeld, hoe sympathiek deze ook zijn. Het gaat om een substantiële bijdrage aan de Sustainable Development Goals, die alle partijen in 2015 wereldwijd zijn overeengekomen. Het bestuur van de onderneming is voor de comply- en no harm-ambities gewend een functionaris te benoemen of een stichting op te richten, maar de SDG’s zijn daarvoor te ingrijpend. Het bestuur moet zelf de missie, strategie, doelen, indicatoren en het jaarverslag integraal aanpassen. De ambitie van deze eredivisie is ‘do better’: beter voor je eigen resultaat, beter voor je positieve bijdrage aan de maatschappij.